قمر کالیستو - callisto

کالیستو بیرونی ترین قمر از اقمار گالیله است وبه همین دلیل تا اندازه‌ای از اثرات ذرات نیرومند و یا تشعشعات حرارتی مشتری در امان است. شعاع این قمر حدود 2500 کیلومتر است و از این بابت کم چگالترین قمر گالیله به شمار می‌آید. ساختمان درونی کالیستو ساده‌تر از گانیمد است و پوسته آن از یک لایه سنگ و یخ به ضخامت حدود 300 کیلومتر تشکیل یافته و در زیر آن توده‌ای از آب انباشته گردیده و در میان آن هسته‌ای از مواد سیلیکاته بنام توده مرکزی جای گرفته است. پوسته یخی کالیستو با بیش از 4 هزار میلیون سال عمر ، یکی از قدیمی ترین اجرام منظومه شمسی است.

قمر گانیمد ganymede

قمر گانیمد که میان قمرهای اروپا و کالیستو قرار گرفته ، بزرگترین قمر مشتری است. شعاعی معادل 2635 کیلومتردارد و یکی از بزرگترین قمرهای منظومه شمسی است که بوسیله تلسکوپ بخوبی دیده می شود. این قمر از سنگ و از یخ آب تشکیل یافته و پوسته ای از یخ و مواد سنگی پیرامون توده سیلیکاته درونی آن فرا گرفته است. و نشانه ای از جو در پیرامون آن دیده نمی شود.

قمر اروپا europa

قمر اروپا با شعاع 1525 کیلومتر کوچکترین قمر گالیله (چهار قمر بزرگ مشتری) بشمار می آید. بین یو و گانیمد واقع شده است. سطح آن تقریباً سفید و هموار است و نشانه‌ای از آتشفشان و گودال های ناشی از برخورد شهاب در آن دیده نمی‌شود .قمر اروپا شباهتی با قمر یو ندارد. پوسته هموار و تقریباً صاف اروپا این تصور را ایجاد می‌کند که سطح قمر مزبور را پوسته‌ای از یخ به ضخامت حدود 100 کیلومتر فرا گرفته و یا پستیهای آن را آب یخ بسته‌ای پوشانیده و ظاهراً ناهمواریها را مخفی ساخته است.

قمر یو ( IO) مشتری

این قمر یکی از چهار قمر بزرگ و درونی ترین قمر مشتری است . شعاع آن 1820 کیلومتر و رنگ آن قرمز مایل به نارنجی است. همواره هدف بمباران الکترون ها و پروتون های و ذرات پرتوان گسیل شده از مشتری بوده و به همین دلیل سطحی هموار دارد. آیو فعال ترین قمر آتشفشانی در منظومه شمسی است. سطح آن پوشیده از قطعات دی اکسید گوگرد منجمد است. جو آیو مرکب از ابرهای سدیم و پتاسیم و منیزیم است. منشا ایجاد این جو فوران دی اکسیدگوگرد از آتشفشان ها ، تبخیر یخ ریزه های سطح قمر در مناطق رو به خورشید و مواد کنده شده از سطح قمر به وسیله ذرات پرانرژی مغناطیس کره مشتری است . اندازه جو کوچک و تنها به اندازه 5/1 برابر قطر قمر و ناهمگون است یعنی در برخی نواحی ، چگالی آن هزار برابر چگالی مناطق دیگر است.

قمرهای بزرگ مشتری

مشتری چهار قمر بزرگ دارد که کشف آنها در سال 1610 میلادی توسط گالیله صورت گرفت. البته کشف اولیه این قمرها توسط سیمون ماریوس قبلا انجام پذیرفته بود. اما چون گالیله در جهت شناسایی این قمرها کوشش زیادی کرد این قمرها را قمرهای گالیله می نامند . این قمرها را می توان با دوربین های معمولی نیز در اطراف مشتری مشاهده کرد. یو و اروپا و گانیمد و کالیستو اسامی این قمرها هستند.

آیا می دانید؟

در یک شب صاف و بدون ابر چند ستاره در آسمان دیده می شود؟

بدون دوربین در حدود 3000 ستاره دیده می شود.

تاثیر بادهای خورشیدی بر سیارک ها

می دانید که اگر زیاد زیر نور خورشید قرار بگیرید پوست تان می سوزد و برنزه می شود ، و اگر این مدت تماس پوست با نور خورشید طولانی شود پوست صدمه می بیند ودچار پیری زودرس می شود . سطح سیارک های جوان هم تحت تاثیر خورشید به رنگ قرمز در می آید و نهایتا پیر و فرسوده می شود ، اما با این فرق که پوست انسان در اثر تابش ماوراء بنفش خورشید پیر و فرسوده می شود اما سطح سیارک در اثر اصابت ذرات باردار بادهای خورشیدی به این روز در می آید. بادهای خورشیدی می توانند طی یک میلیون سال رنگ سطح یک سیارک را از خاکستری مثل ماه به رنگ قرمز مثل مریخ در بیاورند. البته دانشمندان بر این باورند که روند برنزه شدن سیارک در یک میلیون سال اولیه تشکیل سیارک به وقوع می پیوندد و بعد از آن سرعت این تغیر رنگ آهسته می شود.

رمبش تاریک dark gulping

تا به حال اصطلاحات ماده تاریک و انرژی تاریک را شنیده بودیم اما این روزها صحبت از رمبش تاریک است. دانشمندان با کمک پدیده رمبش تاریک فرضیه ای جدیدی برای علت تشکیل سیاهچاله های پرجرم در آغاز پیدایش عالم ارائه داده اند. آنها اعتقاد دارند که شاید پدیده رمبش تاریک ، در زمانی که تنها یک میلیارد سال از عمر جهان می گذشت از برهم کنش گرانشی بین هاله نامرئی ماده تاریک در یک خوشه کهکشانی با گاز موجود در هاله ماده تاریک بوجود آمده باشد. آنها براین عقیده اند که این برهم کنش گرانشی باعث شده که ماده تاریک ، توده مرکزی فشرده ای را تشکیل دهد که از نظر گرانشی ناپایدار بوده و هر آن می توانست به داخل فرو ریزد به عبارتی رمبش کند و اگر این فروپاشی سریع و پویا بوده باشد رمبش تاریک به وقوع پیوسته است . دانشمندان مدلی برای این فرآیند طراحی کردند و براساس آن می گویند که فرایند رمبش تاریك در ابتدای جهان بسیار سریع اتفاق افتاده است، بدون این‌كه تابش الكترومغناطیسی ساطع شده باشد. البته فرضیه‌های دیگری در مورد نحوۀ پیدایش سیاهچاله‌های پرجرم قبلا ارائه شده است. یک فرضیه این است که یک ابر گازی بزرگ به درون رمبش کرده است. و فرضیه دیگری می گوید که یک ستاره بزرگ و درخشان حجم عظیمی از ماده را بلعیده و سیاهچاله را تشکیل داده است و فرضیه دیگر از ادغام سیاهچاله های کوچک صحبت می کند . اما اگر روند تشکیل یک سیاهچاله را با هر یک از این فرضیه ها بپذیریم میلیون ها سال طول می کشد تا سیاهچاله ای تشکیل شود و این امر با یافته های اخیر که نشان می دهد سیاهچاله‌ها زمانی كه كمتر از یك میلیارد سال از عمر جهان می‌گذشت وجود داشته‌اند، مغایرت دارد. یعنی سرعت تشکیل سیاهچاله باید خیلی بیشتر از این باشد. اما فرضیه رمبش تاریک می تواند توضیح دهد که چگونه سرعت آهسته تراکم گازها یک باره افزایش یافته و منجر به تشکیل سریع تر سیاهچاله های بزرگ شده است . توده تاریکی که تحت تاثیر یک هسته متراکم بوده است بامقیاس سیاهچاله های پرجرمی که امروزه در کهکشان ها سراغ داریم همخوانی دارد. نیروی گرانشی این مادۀ تاریك، قوی‌تر از نیروی حركتی كهكشان‌ها و خوشه‌های كهكشانی بوده و با وجودی که ظاهراً مادۀ تاریك برهمکنشی با نور ندارد، با مادۀ معمولی کهکشان ها و خوشه های کهکشانی از طریق گرانش برهمکنش دارد. قبلا برهم کنش گاز و مادۀ تاریك نادیده گرفته شده، ولی با لحاظ کردن آن در مدل های چدید تصویری واقعی‌تر حاصل شده كه انطباق بیشتری با مشاهدات امروزی دارد و شاید توجیه درستی باشد از دلیل پیدایش سیاه‌چاله‌های پرجرم اولیه .

آغاز دوره جديد فعاليت هاي خورشيدي

خبرهای جدیدی از خورشید رسیده ! دانشمندان با مشاهده نقاط نورانی جدیدی بر سطح خورشید ، پیش ببنی کردند که دوره چدیدی از فعالیت های خورشیدی آغاز شده است و این یعنی پایان یافتن دوره رکود فعالیت های خورشیدی . یعنی خورشید ما شیطنت آتش بازی اش را بیشتر خواهد کرد. اگر در ماه های آینده نقاط نورانی بیشتری روی خورشید مشاهده شود ، می تواند باعث اثرگذاری و تخریب ماهواره ها و شبکه های انرژی روی زمین شود. دانشمندان عقیده دارند که ظهور این نقاط نورانی نشانه ای است بر اتمام کم فعالیت ترین دوره از فعالیت های خورشیدی ؛ و انتظار دارند که تعداد این نقاط در ماه های آینده افزایش یابد.

خبر نجومی

آسمان صبحگاهي اواخر مهرماه ميزبان دو سياره است. سياره زيباي زحل و سياره تيزپا (عطارد) را هر روز صبح کمي قبل از طلوع خورشيد مي توانيد بالاي افق شرقي مشاهده کنيد. سياره زحل در صورت فلکي شير قرار دارد و وضعيت آن رفته رفته بهتر مي شود. اين سياره در نزديکي ستاره سيگما - شير از قدر 4 جاي دارد. رصد زحل به وسيله تلسکوپ حال و هواي ديگري دارد. در اين بين يکي از رويدادهاي جالب رصدي را مي توانيد پيگيري کنيد. حلقه هاي زحل در شهريور سال 1388 (سال جهاني ستاره شناسي) به حالتي قرار خواهند گرفت که همراستاي ديد ما خواهند بود. به همين دليل حلقه هاي زحل به صورت خطي دور تا دور سياره قرار خواهد داشت. شما رصدگران از هم اکنون مي توانيد با ثبت اين تغييرات شاهد تغيير زاويه ديد حلقه ها نسبت به زمين باشيد. اما سياره عطارد، اواخر مهرماه ساعت 5 صبح طلوع خواهد کرد و اين روند به صورتي خواهد بود که زمان رويت آن در آسمان بيشتر مي شود. سياره عطارد در اول آبان ماه به بيشترين کشيدگي غربي خواهد رسيد.

برگرفته از روزنامه اعتماد

آیا می دانید

فقط ستاره ها چشمک می زنند و برخلاف ستارها سیارات در آسمان درخشندگی ثابت و پایدار دارند.

ستاره های دنباله دار-comet

ستاره های دنباله دار یا ذوذنب اجرام آسمانی دارای شکل منحصربه فرد هستند. یک ستاره دنباله دار تشکیل شده از یک کره نورانی یا راس که به استوانه ای رقیق و دراز به نام دنباله (ذنب) متصل است. دنباله دارها با سرعت صدها کیلومتر در ثانیه حرکت می کنند اما به دلیل فاصله زیاد آنها از زمین این سرعت برای ما محسوس نیست.

سیارک planetoid

سیارک ها مثل سیارات هستند منتها در ابعاد کوچکتر. مثل سیارات جامدند ، مثل سیارات سطح ناصاف دارند و مثل سیارات به دور خورشید می چرخند و مثل سیارات نور خورشید را باز می تابانند. سیارک ها از صخره و فلز ساخته شده اند. هزاران سیارک در منظومه شمسی وجود دارد که بسیاری از آنها بین مدار مریخ و مدار مشتری قرار دارند؛ که به آنجا کمربند یا منطقه سیارک ها گفته می شود. سيارك ها در این منطقه به دور خورشيد مي گردند. اين كمربند بيشتر به مريخ نزديك است تا به مشتري. به اين ترتيب بيشتر سيارك ها كه در اين كمربند قرار دارند 300 ميليون تا 600 ميليون كيلومتر يا 2 تا 4 AU از خورشيد فاصله دارند.بعضی از سیارک ها هم در بر اثر گرانش سیاره ها در مدار سیاره ای گیر افتاده اند و به دور آن سیاره می چرخند که به آنها سیارک اسیر گفته می شود. و یکی از آن سیارک ها هم به نام کتور به صورت یک شی دوقلو دیده شده است . نزدیک ترین سیارک به زمین " توتاتیس" نام دارد و بزرگترین سیارک سرسceres است که قطری برابر 995 کیلومتر دارد و عکس اش را بالا می بینید. سرس به طور اتفاقی در اول ژانویه 1801 توسط جوزیه پیاتسی کشف شد. این سیارک در حال حاضر دارای قدر 9 ( می دونید قدر چیه ؟ اگر نه روی کلمه قدر کلیک کنید) و در صورت فلکی میزان قرار دارد. درخشان ترین سیارک منظومه شمسی وستا نام دارد که در سال 1807 توسط اولبرس کشف شد. قطر وستا 530 کیلومتر است. سیارک ایتوکوا هم سیارکی است که در فاصله 3/1 واحد نجومی ؟ از زمین قرار دارد و میزبان فضاپیمای ژاپنی هایابوسا بوده است. این فضاپیما در تاریخ 19 اردیبهشت 1382 به فضا پرتاب شد قطر بسیاری از سیارک ها فقط در حد 3 کیلومتر است. با یک تلسکوپ بزرگ می توان تا 100,000سیارک را دید. می دانید دانشمندان خواب های جالبی برای این سیارک ها دیده اند آنها در این فکرند که از سیارک ها به عنوان مصالح برای ساخت زیست گاه در ماه استفاده کنند. در گذشته سیارکهای کوچکی با زمین برخورد کرده‌اند. حفره شهابسنگی بزرگ در آریزونا در اثر چنین برخوردی ایجاد شده است.